Tüm dünyayı sarsan Covid-19 salgını koşullarıngentoobr.org da, Türkiye’de İnternet’in 27. yaşında23. İnternet Haftasını kutluyor ve günümüzün gerçekliğinde bir kez daha vurguluyoruz:Şimdi ve her zaman;İnternet Yaşamdır!
https://internethaftasi.org.tr/2020/
three yıl önce yitirdiğimiz değerli öğretmenimiz, Türkiye’de “İnternet’in Babası” olarak bilinen Doç. Dr. Mustafa Akgül’ün öncülüğünde İnternet kültürünü yaymak, İnternet’in Türkiye için önemini anlatmak, ülkemizin İnternet politikalarını tartışmak, yeni projeler başlatmak için düzenlenen “İnternet Haftaları”nı bu yıl küresel Koronavirüs Salgını koşullarında kutluyoruz.
Salgına karşı alınan önlemler gereği “sosyal izolasyon” nedeniyle fiziksel olarak bir araya gelemesek de tüm dünyanın yoğun bir biçimde İnternet üzerinden buluştuğu, görüştüğü, haberleştiği ve İnternet’in öneminin ve değerinin bir kez daha anlaşıldığı günleri yaşıyoruz. Bu tür dönemlerin “tarihin akışını hızlandırdığı” yorumları yapılıyor; belki daha çok uzun süreler tartışacağımız ve hazırlanacağımız uzaktan çalışma, uzaktan eğitim gibi uygulamalara hızlıca geçiş yaptık. Ancak gözetim ve İnternet’in tahakküm altına alınması çabaları da bu hızlı dönüşümün parçası olarak karşımıza çıkıyor. İnternet’i artık bir tehlike değil yaşamımızın bir parçası olarak görmek ve kösteklemek yerine desteklemek olarak daha da gelişmesi için ne yapabiliriz diye düşünmek gerekir.
Bizler, bilişim alanında faaliyet gösteren meslek kuruluşları ve sivil toplum örgütleri olarak her yıl olduğu gibi bu yıl da İnternet’in son bir yılı için değerlendirmelerimizi ve önerilerimizi kamuoyuyla paylaşıyor, İnternet’in yaşamsal önemini kavrayan her kişi ve kurum için İnternet Haftası’na etkin katılım çağrımızı yineliyoruz.
Dünyada ve Türkiye’de İnternet Kullanımı
Dünyada ve ülkemizde İnternet kullanımı yaygınlığı, geçtiğimiz yıllardakine benzer biçimde bu yıl da artış gösterdi; 4,five milyar İnternet kullanıcısı ile %59 yaygınlığa ulaşıldı. Dünya geneliyle karşılaştırmada geçen yıllara göre ülkemizin durumunda bir fark oluşmadı. Türkiye’de İnternet kullanıcı sayısı 62 milyona, yaygınlık ise %seventy four’e ulaştı.
İnternet’te kişi başı günlük geçen zaman 4 saate yükselirken Türkiye, İnternet başında en çok zaman geçiren ülkeler sıralamasında 12’nciliğe yükseldi. Bu sıralamada Türkiye’nin önündeki ülkelerin tümünün daha az gelişmiş ülkeler olduğu göz önüne alındığında bu durumun düşündürücü ve araştırılmaya değer olduğunu söyleyebiliriz.
Dünyada three,eight milyar sosyal medya kullanıcısıyla %forty nine yaygınlık gözlenirken Türkiye’de fifty four milyon kullanıcı ile %sixty four sosyal medya yaygınlığına ulaşıldı. Sosyal medya yaygınlığında ülkemizin durumu dünya geneliyle karşılaştırıldığında son yıllarda Türkiye’nin daha yavaş bir artış gösterdiği gözlendi.
İnternet’ten TV akışı dünyada hızlı bir yükseliş gösterirken Türkiye bu istatistiğe 21. sıradaki ülke olarak girdi ve dünya ortalaması olan %67 yaygınlığın 5 puan gerisinde kaldı. Ülkemizin İnternet altyapısındaki geri kalmışlık dikkate alındığında yoğun bant kapasitesi kullanımı gerektiren TV izleme teknolojisi için gelecek çok parlak olmayabilir.
Kripto para sahipliğinde ise eight. sıradan istatistiğe giren Türkiye, dünya ortalaması olan %7 yaygınlığın iki puan üzerinde %nine yaygınlık değerine sahip. Bu durum, bir yandan ülkemizin sosyal medyanın ilk yıllarındaki hızlı adaptasyonuna ve yeniliklere açık bir kesiminin olmasına bağlanabilecekken diğer yandan yüksek oynaklığa sahip güvenilir yatırım aracı olmaktan uzak bir mecrada maceraperestlik olarak da yorumlanabilir.
Türkiye’de İnternet Altyapısı ve Tarifeler
Türkiye’de ortalama bağlantı hızı, check ölçümü yapan speedtest.internet istatistik sitesince sabit bağlantıda 22 Mb, mobil bağlantıda 36 Mb olarak ölçülmüştür. Buna göre Türkiye sabit bağlantı hızında dünya ninety five.’si, mobil bağlantıda 50.’sidir. Son yıllardaki gelişmeler incelendiğinde özellikle 2017 yılından sonra diğer uluslara göre hızlı bir geri kalma gözlemlenmektedir.
Her ne kadar BTK 2019 three. Çeyrek Pazar Verileri Raporu’nda %seventy seven geniş bant yaygınlığı olduğu, bunun %14’ünün sabit hat kullanıcısı, %sixty three’ünün mobil hat kullanıcısından oluştuğu belirtilse de sabit kullanıcıda dünya standardının altında bir geniş bant tanımı yapılmakta, GSM’de ise 4G’ye etkin olarak geçmemiş kullanıcılar dahil edilerek bu rakama ulaşılmaktadır. “We Are Social” verileri, mobil genişbant yaygınlığını 2018 yılında %48 raporlarken BTK’nin %74,5 yaygınlık açıklaması, çelişkili bir durum oluşturmaktadır.
Etkin bant genişliği ortalamaları üzerinde en önemli etkiye sahip ölçüt, ülkenin sahip olduğu fiber altyapı uzunluğudur. Türk Telekom’a ait 294.677 km, diğer operatörlere ait 60.000 km fiber altyapı mevcuttur. Sektör araştırmalarına göre Türkiye’nin bant genişliği kapasitesinde nüfusuna oranla gereksinimini karşılamak için bunun on katı bir yatırıma, 3 milyon km fiber altyapıya ihtiyacı olduğu bilinmektedir. Türk Telekom’un (TT’nin) özelleştirilmesinde yaşanan çarpıklık ve sonunda borçlarını ödeyemeyen Oger Telekom’un şirketi alacaklı bankalara devri ve yönetim kuruluna dört iktidar temsilcisi atanmasıyla yaşanan gelişmeler, hem altyapıya gerekli yatırımın yapılamamasına hem de TT’nin piyasadaki haksız tekel konumunun ve BTK uygulamalarının diğer operatörlerin gelişmesine engel olmasına yol açmıştır. Aşağıdaki grafikte 2011 yılından bugüne BTK pazar verileri raporlarına göre km cinsinden döşeli Türk Telekom (TT) ve diğer operatörlere ait fiber altyapı uzunluğu gösterilmiştir.
Üç ana servis sağlayıcının İnternet erişim tarifelerin TL cinsinden karşılaştırması, aşağıdaki tabloda yer almaktadır. Adil Kullanım Kotasının/Noktasının (AKN’nin) 2019 başında kalkmasıyla taahhütsüz, kampanyasız tarifeler pahalılıklarından ötürü ev kullanıcıları için yeğlenebilir olmaktan çıkmıştır. Tabloda 24 ay taahhütlü kampanya fiyatları verilmiştir; ancak kampanya çeşitliliği ve koşulların karmaşıklığı açısından bu tablo hem karşılaştırılabilirlik yönünden zayıftır hem de hatasız olması pek mümkün gözükmemektedir.
AKN’nin kalkması, kullanıcıyı hem taahhütlü kampanyalara zorladı hem ucuz paketler için AKN’nin bir bakıma advert değiştirip kota olarak dönmesine neden oldu hem de bütçelere düşen toplam yükü artırdı. En ucuz kotalı tarife forty five TL civarındayken limitsiz tarife ise 78 TL gibi çok yüksek bir değere ulaştı.
Sektör temsilcileri, İnternet tarifelerinin yüksekliğine gerekçe olarak BTK’ye ve “Evrensel Hizmet Fonu”na yapılan yüksek kesintileri gösteriyor. Çoğu ülkede uygulanan Evrensel Hizmet Fonu, piyasanın özelleşmesi sonucunda altyapı yatırımlarının özel kesim için kazançlı olmadığı bölgelere kamu kesiminin altyapı ulaştırması için kullanılması öngörülen bir fondur. Bugüne dek bu fonun amacına uygun kullanılmaması bir yana fon, aynı BTK payı gibi, harcanmayan ve harcanan kısmının ise doğru biçimde değerlendirilmediği bir kaynak olageldi.GbKota/Ortam/ŞartlarTürk TelekomSuperonlineD-Smart420 GB kotalı fiber85440 GB kotalı fiber9045440 GB kotalı ADSL45460 GB kotalı fiber9560424 ay 4GB kotalı ADSL94624 ay 6GB kotalı ADSL95824 ay 12GB kotalı ADSL108824 ay ADSL80751224 ay fiber1524 ay fiber92,51624 ay yeni müşteri fiber731624 ay fiber781624 ay ADSL90852424 ay fiber702524 ay fiber1003524 ay fiber1105024 ay fiber14013510024 ay fiber1502101502524 ay 50 GB kotalı fiber705024 ay one hundred GB kotalı fiber8010024 ay two hundred GB kotalı fiber100
Türkiye’de Erişim Engellemeleri ve Sansür
Son yılların erişim engellemeleri arasında en önemlisi, 29 Nisan 2017’de başlayan dünyada ve ülkemizde en çok ziyaret edilen ilk beş web site içinde yer alan Özgür Ansiklopedi Wikipedia’ya ve Wikimedia sayfalarına konulmuş olan engellemeydi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Mayıs 2019’da uygulamanın ifade özgürlüğünü ihlal ettiğine karar verdi. Wikimedia Vakfınca yapılan bireysel başvuru sonucu görülen davada Anayasa Mahkemesi 26 Aralık 2019’da erişim engelinin hak ihlali olduğuna hükmetti. Kararın Resmi Gazete’de yayınlanmasının ardından 15 Ocak 2020’de Türkiye’nin 991 günlük Vikipedi özlemi sona erdi.
